Steeds meer jongeren ervaren druk. Vanuit school, maar ook vanuit ouders en vrienden. De agenda’s lopen over, je moet overal bij zijn, altijd de beste zijn… Dat houden we toch niet vol?
Daarom starten we deze campagne. Jongeren kunnen dit niet alleen oplossen. We houden de hele maatschappij een spiegel voor en vragen: wat kan jij doen om de druk te verlagen?
“Heb je je huiswerk al gemaakt? Ik zie dat je een 6,5 hebt gehaald voor Frans. Hoe kan dat?” “Succes op school vandaag! En vergeet niet: vanavond voetballen, winnen hè!” “Waar was je gisteravond? Je hebt echt het vetste feest ever gemist.” “Jongens, let even op: morgen weer een toets. En deze is nóg belangrijker dan alle vorige toetsen bij elkaar opgeteld.”
Voel je de onrust toenemen, als je dit achter elkaar leest? De meeste jongeren ervaren dit dag in, dag uit. Ze groeien op in een tijd dat er veel van hen gevraagd wordt.
Ze moeten veel doen op allerlei vlakken. Ze moeten alles goed doen, beter doen, bij voorkeur de beste zijn: beter dan de rest en graag ook beter dan jezelf de vorige keer. Daar komt bij: het gevoel van niet mogen falen, de perfecte wereld constant voorbij zien komen op je mobiel en grote zorgen over de toekomst: de crises volgen elkaar in rap tempo op. Dat vormt een toxische mix als bron voor veel stress en mentale problemen. Niet zo vreemd dat de mentale gezondheid van de jeugd onder druk staat. Zo zeggen jongeren zelf:
“Ik zou wel graag willen horen van anderen dat het genoeg is; dat ik genoeg ben en doe. Ook al weet ik ook niet of dit het oplost; of ik het ook echt voor waarheid aanneem dan.”
“Ik heb hoge verwachtingen van mezelf, ook door mijn vader. Hij doet dat niet bewust, maar het gebeurt per ongeluk. Ik wil die hoge verwachtingen ook niet kwijt, ze geven een drive en houvast. Hoe kan je er op een gezonde manier mee omgaan?”
Stress en druk komen niet alleen voor in het onderwijs, maar ook thuis, op de sportclub, zelfs bij vrienden onderling. Dat betekent dat we er allemaal mee te maken hebben en ook allemaal een bijdrage aan leveren, soms positief soms negatief.
Dat is de centrale vraag die we tijdens de campagne “Samen druk verlagen” stellen. Wat doe jij om de jongeren in jouw omgeving te beschermen, te steunen of te ondersteunen? We kunnen ons er niet vanaf maken door van jongeren te verwachten er beter mee om te gaan. Het vraagt van ons dat we samen deze norm ombuigen.
Vanuit het programma Gezonde Generatie maken we mensen bewust van hun eigen rol bij deze sociale norm en we bieden handelingsperspectief voor degene die daarnaar op zoek zijn.
1 op de 3
Jongeren ervaart mentale problemen
72%
Van de Nederlanders vindt de prestatiedruk op jongeren (zeer) hoog
66%
Vindt de prestatiedruk (zeer) ongezond
Iedereen heeft wel eens te maken met stress of druk. Dat is niet fout of verkeerd. Alleen te veel en te lang kan voor veel mentale problemen zorgen. Ook jij kan het verschil maken, voor jezelf, maar ook voor de jongeren in jouw omgeving.
Laten we te rade gaan, in eerste instantie bij onszelf, maar ook bij elkaar: moet ik werkelijk zo veel van mezelf, is dit gezond? Word ik hier gelukkig van? Moet mijn kind werkelijk zo veel? Moet mijn leerling werkelijk alles goed kunnen, wordt hij/zij hier gelukkig van?
Deze tips zijn voor iedereen in de omgeving van jongeren. Bijvoorbeeld als ouder, docent, coach, buurman, tante, maar ook als andere jongere.
Zie jongeren zoals zij zijn, niet hun prestaties of mislukkingen. Kijk waar een jongere van opleeft, wat hem raakt en waar hij energie van krijgt. Kijk ook realistisch naar wat hij aankan, op een dag en op school. Kijk welk onderwijsniveau bij hem past. Hoger, sneller, meer, harder is niet altijd ‘beter’. Constant op je tenen moeten lopen om het vol te houden, kan uiteindelijk ten koste gaan van de mentale en fysieke gezondheid.
Help jongeren bij het achterhalen van wat zij zelf echt willen, waar zij gelukkig van worden, belangrijk vinden, wat zij willen bereiken en waarom. Biedt daarbij meer focus op floreren, betekenis, sociale waarden en welzijn, in plaats van presteren en welvaart. Ga hierover met elkaar het gesprek aan.
Niemand is perfect en niets gaat alleen maar omhoog. Maak duidelijk dat niemand perfect is, in de eerste plaats door dat zelf ook niet te willen zijn. Gun jongeren hun levenslessen. Het maakt je weerbaar. Het leven bestaat niet alleen uit pieken, ook de dalen horen erbij. Fouten maken mag, je leert van vallen en weer opstaan.
Praat en luister zonder oordeel. Praat over wat de jongere ervaart, voelt en denkt. Zo leert de jongere zijn eigen wensen en grenzen goed kennen. Als het leert dit goed te waarnemen en uiten, zal het in tijden van stress ook eerder zijn wensen en grenzen kunnen aangeven. Vind je het moeilijk om een gesprek te starten of weet je niet goed welke vragen je kunt stellen? Deze gespreksstarters helpen je hierbij.
Praat met elkaar over wat reëel is aan bepaalde verwachtingen die anderen van de jongere hebben, of aan plaatjes op social media bijvoorbeeld. Help de jongere zijn gedachten te onderzoeken; leer hem feiten van overtuigingen te onderscheiden. Dat kan helpen om stress te verminderen.
Luisteren is heel belangrijk. Luister, vat samen en durf door te vragen. Stel open vragen, oordeel niet en vraag wat de ander nodig heeft. Meestal is een luisterend oor voldoende.
Houd in de eerste plaats je eigen stress in toom: neem tijd voor jezelf, beweeg, mediteer. Het simpelweg voordoen is nog altijd de krachtigste manier om jongeren iets te leren. Adem vanuit je buik, Leer de jongere vanuit zijn buik te ademen. Dit laat het gevoel van stress afnemen. Bouw rust in. Creëer speelruimte en tijd. Geef de jongere tijd om te lummelen, te mijmeren of om zelf iets te bedenken wat het wil doen. Jongeren hebben tijd en ruimte nodig om te ontdekken, te leren, ook te leren leven. Rustpauzes horen daarbij. Examenstress? Dit is wat je als naaste kan doen.
Bouw rust in. Geef de jongere tijd om te lummelen, te mijmeren of om zelf iets te bedenken wat het wil doen. Jongeren hebben tijd en ruimte nodig om te ontdekken, te leren, ook te leren leven. Rustpauzes horen daarbij.
Vind de balans tussen schoolwerk en ontspanning. Natuurlijk kunnen sommige jongeren een extra duwtje gebruiken, maar blijf kijken naar de juiste verhouding. Waardeer ook andere resultaten en talenten. Let ook op wanneer jongeren bezig zijn met hun schoolwerk. Laat op de avond huiswerk maken kan zorgen voor slechte slaap. Hier lees je meer over factoren die slaap van jongeren beïnvloeden.
Kijk samen naar een haalbaar dagritme. Slaap is hierbij ook belangrijk. Het is goed elk dag te bewegen en even naar buiten te gaan. Veel jongeren halen daarnaast veel voldoening uit het iets betekenen voor een ander. Kijk samen hoe je dat kunt realiseren..
Niet alle jongeren zien de toegevoegde waarde van school en het behalen van een diploma. Ook vinden jongeren dat zij op school niet de dingen leren die zij nodig (gaan) hebben in het leven. Jongeren ervaren minder druk en meer plezier als zij werken en leren vanuit intrinsieke motivatie. Zij begrijpen dan beter wat school hen op de langere termijn gaat opleveren. Deze handreiking kan (docenten) daarbij helpen.
Digitale middelen en social media zijn niet meer weg te denken uit deze tijd. Het is nu eerder een kwestie van: kijken hoe ermee om te gaan. Welke rol speelt het in jouw leven? Welke rol wil je dat het speelt in het leven van jouw kind? Op de site van Veilig Online krijg je veel informatie over aspecten als gaming, social media en cyberpesten. Op Mediawijsheid vind je meer tips over veilig en slim (digitaal) mediagebruik en hoe je er aandacht voor kan hebben bij de opvoeding of op school. Voor kinderen (9-12 jaar) is er De Dikke Data Show, een televisieprogramma wat onder andere de voordelen en gevaren van social media behandelt.
MIND heeft enkele challenges, waaronder “Chill, je moet al zoveel”, de Minder-stresschallenge en Minder-werkstresschallenge.
Jongeren gaan vaak laat naar bed. Wat kunnen ouders (anders) doen? Op de website van de Hersenstichting lees je tips van jongeren zelf. Wil je als ouder de slaapkwaliteit van jouw kind verbeteren? Doe dan samen de SlaapChallenge.
76%
van de jongeren geeft aan prestatiedruk te ervaren
71%
van de Nederlanders vindt de prestatiedruk in Nederland (zeer) hoog
37%
van de Nederlanders ziet het slechts in zijn eigen omgeving
Uit onderzoek dat wij door MarketResponse hebben laten uitvoeren, schatten mensen de prestatiedruk van anderen hoger in dan de prestatiedruk die ze zelf of in hun omgeving ervaren. Daarnaast vinden mensen het moeilijk te benoemen wat zij zelf zouden kunnen doen aan dit probleem. Kortom, we zijn ons bewust van het maatschappelijke probleem en de urgentie, maar we zien het probleem niet bij de jongeren in onze eigen sociale omgeving en we weten niet wat we zelf kunnen doen om bij te dragen aan de oplossing. “Het is er wel, maar niet bij mij of in mijn omgeving”. Of is dat misschien omdat we ons er niet van bewust zijn? Zitten we er te dicht op om het te zien? Want jongeren geven zelf aan: wij ervaren druk vanuit onze hele omgeving: ouders, vrienden, familie en school.
08 januari 2024
Heb je vragen of opmerkingen over de campagne? Neem gerust contact met ons op.
gezondegeneratie@gezondheidsfondsen.nl
